|
|
|
|
|
Havezate ’t Laer
Een ‘laar’ is een open plek in het bos.
Een havezate was een landgoed dat een zodanige status had dat de eigenaar er bepaalde rechten voor kreeg, bijvoorbeeld opname in de ridderschap van Overijssel. Zo’n landgoed of ridderhofstede moest dus wel een bepaalde omvang en uitstraling hebben. |
|
|
1229 Roelof van Coevorden
Op de plek waar Regge en Vecht samenkomen ligt een ronde heuvel. Volgens de overlevering stond er in 1229 op deze motte een kasteel van Roelof van Coevorden. Dit werd, toen hij zich overgaf aan de bisschop Wilbrand van Utrecht, volledig in de as gelegd.
1380 Jutte van Laer
Later is het kasteel weer herbouwd, zo verhaalt men, het was in 1380 een versterkt slot, door grachten omgeven. Het was eigendom van Jutte van Laer, erfdochter van de oudste generatie en Engelbert van Salne. Deze Engelbert van Salne maakte het de kooplieden, die met hun koopwaren (o.a. Bentheimer zandsteen) de Regge en De Vecht afkwamen erg lastig. Zijn tolheffing was voor de steden Kampen, Zwolle en Deventer en de Bisschop van Utrecht een doorn in het oog.
Een belegering van het kasteel was het gevolg. Het slot 't Laer werd weer met de grond gelijk gemaakt en nu moesten de eigenaren beloven het huis daar nooit weer op te bouwen zonder toestemming van de bisschop. |
1382 Hugo van den Laer
De geschreven geschiedenis van ‘t Laer begint eind veertiende eeuw. Hugo van den Laer (geen familie van Engelbert van Laer, ze hadden verschillende familiewapens) had in 1382 o.a. “dat goet ten Laer” – een ander pand op Landgoed ’t Laer - in leen van de Bisschop van Utrecht.
1395 Hendrik van Laer
De zoon van Engelbert en Jutte, Hendrik van Laer, moest in 1395 de overeenkomst die zijn vader had met de bisschop bevestigen.
1423 Johan van Laer
In 1423 bekrachtigde Johan van Laer de schikking van zijn grootouders en van zijn vader Hendrik inzake het slot 't Laer.
1439 Rudolf van Laer
In 1439 bouwde Rudolf van Laer, met toestemming van de bisschop van Utrecht en de drie steden, het tweede huis 't Laer vlak bij de huidige brug over de Regge. De tegenwoordige havezate Het Laer werd eind 1600 gebouwd op de huidige plaats.
1487 Verdeling gronden
Het Laer stond in de Besthmer Marke.
Een Marke is een vereniging van personen, die van oudsher gronden in onverdeelde eigendom bezitten. De eigenaren hadden het recht van het verschijnen op de landdagen, het recht van visserij op de Regge en de Vecht en een bank in de Nederlands Hervormde kerk in Ommen.
Bovendien was Het Laer, samen met de havezaten Eerde en Arendshorst gerechtigd tot een voordracht voor een benoeming van een predikant in Ommen.
De Besthmer Marke heeft tot 1853 bestaan. Een belangrijk deel van de daarin gelegen gronden behoorde al in 1458 tot het "Huize Het Laer". In 1487 werd een plan tot verdeling der markegronden gemaakt en werden de gronden verdeeld onder de daartoe gerechtigde boeren. |
|
1520 – 1786
't Laar wisselt van diverse eigenaars.
1786 Mr. Rudolf Sandberg
De havezate werd opnieuw publiekelijk verkocht in 1786 met de volgende beschrijving:
... ’de havesathe ‘t Laar ...met desselfs heerenhuisinge, bouwhuisen, tuin, plantagiën, bossen, landerijen, koepel aan de Vegt, endekooy, canalen en daar ten einde gelegen bergje’. Tegelijkertijd werd echter ook aangeboden... Het oude Laar of Larink, bestaande uit huis, schuur, bergen, opgaand en akkermaalshout, bouw- , weide-, en hooilanden, gepacht door Frederik Laarman.
Beide landgoederen werden nu door een en dezelfde persoon gekocht, op het eind der eeuw door Mr. Rudolf Sandberg, burgemeester van Zwolle, en zijn vrouw Johanna Maria Hanselaar. De Sandbergs waren politiek vooraanstaande lieden die verschillende functies in de provincie en in het landsbestuur vervulden.
1808 Albertus Sandberg
In 1842 werd de familie Sandberg geadeld. Het geslacht Sandberg heeft ‘t Laer direct en via een familiestichting ruim een eeuw in bezit gehad. In 1850 werd het huis uitgebreid en verbouwd, waardoor het min of meer zijn huidige vorm kreeg.
1843 Albertus Sandberg Jr.
1888 Sandbergstichting
1901 Stork
In 1901 werd het landgoed aan de Hengelose fabrikantenfamilie Stork verkocht, nu als “Het Laar”.
1910 Rudolph T. baron van Pallandt van Eerde
Het rendeerde echter niet voldoende, waarna Rudolph Theodorus baron van Pallandt van Eerde het hele complex voor een kwart miljoen gulden aankocht (1910). |
|
|
1919 IJsvermaak op de Reggemars |
|
|
Brochure Hotel Het Laar, begin 20ste eeuw |
|
Het Laar en de Sandbergstichting
Rudolf Sandberg overleed in 1808. Zijn oudste zoon Albertus volgde hem op als heer van ’t Laer. Deze was lid van Gedeputeerde Staten van Overijssel en sedert 1828 lid van de Tweede Kamer. In 1842 werd hij verheven tot de Nederlandse adel. Een jaar later is hij overleden.
Zijn jongste zoon Albertus erfde ’t Laer. Tijdens zijn leven had hij bepaald dat zijn bezittingen in het Ambt Ommen ingebracht zouden worden in een Stichting. Het vermogen van deze stichting zou moeten dienen om de minvermogende leden van de familie Sandberg te ondersteunen; “de Sandbergstichting”.
Verkoop landgoed “het Laar”
In 1901 heeft de Sandbergstichting dit landgoed verkocht aan enkele fabrikanten uit Hengelo, die voor de exploitatie van het landgoed de NV Land-en Bosmaatschappij “Het Laar” oprichtte. De exploitatie leverde te weinig op, waarna het landgoed verkocht werd aan Rudolf Theodorus baron van Pallandt van Eerde. Het landgoed maakte deel uit van het grote goederencomplex onder Kasteel Eerde. Na de dood van R. Th. Baron van Pallandt kwamen diens goederen aan zijn verre neef Philip Dirk baron van Pallandt. Daarna kwamen alle boerderijen in dat deel van Zeesse met de daarbij behorende gronden in het bezit van het landgoed Eerde.
Verbouwingen
Midden 1700 werd het huis verbouwd tot een gebouw in Franse stijl en een imposant park aangelegd met een lange oprijlaan. Ook werden prachtige beuken- en eikenlanen aangelegd. Het huis diende met name als jachtslot. Het Laar stond in de Besthmer Marke, die tot 1853 heeft bestaan. Dat de naam ‘Laer’ veranderde in Laar zal te maken hebben met de nieuwe Hollandse spelling. Het witte gebouw bestond eerst uit een rechthoekig hoofdblok en een vooruitspringende zijvleugel aan de noordkant. Boven de kelderruimten een verdieping. De dienstvertrekken waren in het souterrain gesitueerd.
In 1850 werd het huis een etage rijker en aan de noordkant werd een vleugel aan het huis gebouwd. De schouwen in het huis dateren ook uit die tijd evenals de luiken in het huis. De Franse tuinmode van toen liet het landgoed niet onberoerd. Er kwam een aanzienlijke schaalvergroting, waarin een ‘grand canal’ niet mocht ontbreken. Het canal ligt precies in de ‘zichtlijn’ vanuit de grote zaal in het Laarbos.
Trouwlocatie
De gemeente Ommen besloot in 1998 opnieuw het monumentale huis grondig te restaureren en het bouwkundig aan te passen voor zijn nieuwe functie van het kunnen houden van recepties, ontvangsten en zakelijke bijeenkomsten door Hotel De Zon, onder de naam ‘Landgoed Het Laer’, dus met ‘ae’, hetgeen uiteraard commerciële klinkt dan die met dubbel a. Tevens werd ‘Het Laer’ een officiële trouwlocatie voor de gemeente Ommen. Op 14 oktober 1999 volgde de officiële ingebruikname.
Het adres van Landgoed het Laer is:
Het Laar 2, 7731 AV Ommen |
|
1928 Trouwpartij van Baron van Pallandt met mej. Voorwijk.
De padvinderij in de bruidsstoet op het Laar. |
|
|
|
|
2013 Bruiloft René en Karina Plasman op Landgoed 't Laer. |
|
|
Tijdens de bruiloft op Landgoed 't Laer, vonden we een zaal met op de deur een plaatje: "Sandberg Zaal" |
|
De vererving van Landgoed 't Laar |
|
Legenda |
|
Landgoed 't Laar |
|
|
|
|
Bronnen: kasteleninoverijssel.nl, wikipedia, Nederland's Adelsboek, OudOmmen – uit het archief van de Gemeente Ommen, foto's uit eigen collectie |
Webpagina gemaakt, en onderzoek gedaan, door Tanya Sandberg-Barrow |
|
|