|
|
|
|
|
De Groote Scheere |
|
1227 Op het terrein met het herenhuis vond in 1227 de Slag bij Ane plaats. Een confrontatie tussen de ridders van bisschop Otto II en de “ongeregelde” troep van Rudolf van Coevorden, waarbij het leger van de bisschop van Utrecht door Drentse boeren in de pan werd gehakt.
1426 Eerst bekende vernoeming Huis Ter Scheere. |
De Groote Scheere met het landhuis Ter Scheer is een landgoed in de buurtschap Holthone, tussen Gramsbergen en Coevorden, op de grens van de provincies Drenthe en Overijssel. In heel oude papieren lezen we dat Holthone vroeger bekend stond als Olthoen. Hoen staat voor ‘hoogte’. Op de Groote Scheere komt dat neer op: een met bos begroeide hoogte. |
|
1462 Het Steenwycker Huys,1462 eigendom van Albert van Steenwyck, lag in de aanvoerroute naar vestingstad Coevorden en was meermaals betrokken bij oorlogshandelingen. Vermoedelijk is het Steenwijker huis de voorloper van het Huis Ter Scheer en in de loop der jaren door Johan van Steenwijck, lid van de Ridderschap van Overijssel, verbouwd tot een burcht.
1568-1648 Tijdens de tachtigjarige oorlog was het huis Ter Scheer beurtelings hoofdkwartier van de Spaanse of de Staatse bevelhebbers.
1593 De Spaanse veldheer Francisco Verdugo verbleef op De Groote Scheere tijdens het Beleg van Coevorden van 1593/94
1594 Prins Maurits van Nassau (later Van Oranje) sloeg het beleg om Coevorden en had (tijdelijk) zijn hoofdkwartier in het Huys ter Scheere. Prins Maurits liet al het geboomte rond het huis kappen om een beter schootsveld te hebben. 1605 Johan van Steenwijck zette zijn ridderschap extra luister bij door een bijna vorstelijke behuizing te bouwen.
1612 Door het huwelijk van Anna van Steenwijck met Engelbert Requin van Ensse, op 24 mei 1612, komt het goed in handen van laatstgenoemde. |
1672 De Münsterse bisschop Bernhard von Galen (Bommen Berend) verbleef op De Groote Scheere tijdens het Beleg van Coevorden in 1672.
Engelbert Requin van Ensse, eigenaar, was kapitein in Spaanse dienst, en vluchtte. Nadat De Groote Scheere in handen van de Münsterse troepen was gevallen, werd het uiteindelijk ingenomen door Prins Maurits' generaal Carl von Rabenhaupt (de verdediger van Groningen). Hij hielp de Groningers zich te verzetten tegen Bernhard von Galen tijdens het beleg van Groningen in 1672. Om geloofsredenen waren beide heren - Rabenhaupt en Requin - vijanden en dus liet hij het huis ondermijnen en opblazen. Na verlies van Bommen Berend trokken Munterse bendes plunderend rond, zo ook op het landgoed.
1674 De eigenaren woonden nauwelijks in het landhuis. In 1674 woonde Sijmen Janszn. Vaassen er. Hij was namens Engelbert Requin van Ensse door Vrouwe Sophia van Voorst (stiefmoeder van Van Ensse) tot rentmeester van het landgoed benoemd. Sophia Van Voorst liet het huis Ter Scheer herbouwen als jachthuis.
1694 Zoon van Sijmen Janszn. Vaassen, Jannes, werd rentmeester. |
|
Joan Blaeu maakt in 1649, een jaar na de vrede van Munster, een kopergravure van het beleg van Coevorden. Het grote verdedigingswerk links onder is De Grote Scheere, het hoofdkwartier van Prins Maurits. Op het Leeuwerikenveld ten zuidwesten van Coevorden zijn veel vondsten gedaan: graven van soldaten en kogels. |
|
|
1720 Gedurende de 18de eeuw is De Groote Schere nooit bewoond geweest dan door enkele pachtboeren, zoodat huis en omgeving spoedig in diep verval geraakten. |
Op en om Holthone werd menig oorlog uitgevochten. De gevolgen hiervan staan in oude geschriften: “Olthoen dese Buurtschap is geheel geruïneerd geweest maar dese naevolgende huisen sijn weder op nieuwe geset…” |
|
1723 Jannes werd opgevolgd door zijn zoon Engbert Rutger als rentmeester.
1737 Toen De Groote Scheere in 1737 verkocht werd aan Evert Elbert Anthony van Raesfelt, kreeg Engbert R. Vaassen het recht op het huis Collendoorn te gaan wonen met zijn gezin en vader Jannes. |
|
(Fantasie)tekening van 't Slot Ter Scheer door, of in de trant van, Jacobus Stellingwerff
|
Op het uitgestrekte terrein waarop het Huis ter Scheere staat, stond ooit een groot en luisterrijk kasteel, een burcht waarvan nog één tekening bestaat. In 1791 worden de vervallen restanten van het eens zo trotse slot afgebroken. Een ruig begroeid stuk grond, omringd door grachten, markeert nog altijd de plaats. |
|
|
1807 Als Clara Feyoena op 1 Sept. 1807 is overleden, wordt op 5 Sept. Aangegeven dat ex-testamento op Maria Clara van Rechteren (haar kleindochter), gedevalueerd zijn alle vaste goederen door erflaatster in het register der verpandingen aangegaan, alsmede derzelver 2/5 portie in het goed de Scheere.
1808 En 28 Juni 1808 maakt D.J.W.J. van Raesfelt bekend dat hij bij magenscheid (boedelscheiding) tusschen hem en zijn zuster A.W.J.S. v. Raesfelt over hun ouderlijken boedel, hij alléén eigenaar is geworden van 1/5 deel in het landgoed.
1820 Na den dood van Maria Clara van Rechteren wordt door de kinderen het moederlijk erfdeel, zijnde een onverdeeld 1/5 gedeelte, in de Groote Scheere ten overstaan van notaris van Riemsdijk te Hardenberg voor f 11.692.-, in 1820 verkocht aan Mr. Samuël Johannes baron Sandberg tot Essenburg. In vier jaar tijd heeft Sandberg de erven van Raesfelt uitgekocht. Zo verwierf Samuël Sandberg het hele goed en havezate Holthone en de Scheere.
De baron was een verstokt jager. Zo liet hij een jachthuis bouwen bij de al op het eiland staande boerderij en ontving regelmatig jachtgezelschappen. De Groote Scheere werd een lusthof voor deftige jagers, tot wie koning Willem III en later ook prins Bernhard gerekend mochten worden. Dat is tot op de dag van vandaag eigenlijk zo gebleven. In de hal van het huis staan nog altijd de geweren van de baron.
1854 Samuël Sandberg laat in 1854 De Groote Scheere na aan zijn zoon Rudolf. |
1873 Bij zijn overlijden in 1873 vervalt het goed aan diens jongere broer Heribert W.A. Sandberg
1895 Heribert’s oudste zoon was in 1880 overleden en zoo kwam in 1895 de Groote Scheer aan diens dochter Anna Brigitte van Westervelt Sandberg en haar broeder Jonkheer Heribert Willem Aleid baron van Westervelt Sandberg. Anna Bregitta huwde op 4 april 1902 Alexander W.F. Baron van Voerst van Lynden.
1903 Van het recht werd door HWA van Westervelt in 1903 afstand gedaan. Door een familiescheiding in 1903 kwam het goed (voor zoover is na te gaan vrijwel nog alles omvattend wat opgesomd staat in de oorkonde van 1609!) in eigendom aan Baronesse van Voerst van Lynden alléén, en is dat sindsdien tot heden gebleven.
1939 Het echtpaar bracht de zomers steevast door op De Groote Scheere. De Groote Scheere werd vooral gebruikt als vakantieverblijf. Daarin kwam verandering toen haar zoon, mr. Samuel Willem Alexander baron van Voerst van Lynden in 1939 werd benoemd tot burgemeester van het nabije Gramsbergen.
1940 Burgemeester Van Voerst van Lynden nam, samen met zijn jonge vrouw, jonkvrouwe Johanna De Beaufort, en dochter intrek in het landhuis, dat al ruim twee eeuwen geen vaste bewoners meer gekend had.
1945 De daaropvolgende jaren bestaan uit onderduiken, verzet, verraad en neerstortende vliegtuigen.
Het landgoed ligt niet ver van de Duitse grens en in de oorlog speelden zich in het luchtruim boven dat territorium herhaaldelijk gevechten tussen vliegtuigen af. Op leven en dood en zeer nabij: de kogels kwamen zelfs in de zinken dakgoten van het grote huis terecht.
Tijdens de Duitse bezetting was Van Voerst van Lynden een vooraanstaand verzetsman. Op 4 januari 1945 werd hij door de Duitsers opgepakt en gedeporteerd naar kamp Neuengamme in Duitsland; tijdens dat transport is hij in mei 1945 overleden. Zijn vrouw, baronesse Johanna, bleef tot haar dood op het landgoed wonen. Vergeefs probeerde ze te achterhalen wat er met haar echtgenoot was gebeurd. Haar kleindochter Jacqueline Quarles van Ufford schreef een boek over de verdwenen baron.
Het adres van de Groote Scheere is: Scheerseweg 5, 7779 DJ Holthone |
|
De vererving van de Groote Scheere |
|
Samuël Johannes
Sandberg, heer van Essenbrug
1778-1854 |
|
|
Rudolph
1803-1873 |
|
Antony P.
1805-1840 |
Johanna
M.A.M.
1807-1824 |
Rudolphine
M.T.
1809-1868 |
Anetta C.
1811-1888 |
Frederica H.
1812-1844 |
|
Heribert W.A.
1819-1895 |
|
Jeanette P.
1815-1876 |
|
|
Samuël J.
1842-1880 |
|
Cornelis J.
1843-1907 |
Henriette F.J.P.
1845-1925 |
Henri F.M.E.
1847-1919 |
Rudolph A.P.
1854-1937 |
|
|
Adriana P.
1869-1869 |
|
Anna
B.
1870-1954 |
|
|
Heribert W.A.
1875-1952 |
|
|
|
Legenda |
|
De Groote Scheere |
|
|
|
Bronnen: genealogieonline, coevordenhuisaanhuis, gramsbergen.herdenking, henkjannink, landgoeddegrootescheere, wikipedia, oud-schoonebeek, marceltettero.nl |
Webpagina gemaakt, en onderzoek gedaan, door Tanya Sandberg-Barrow |
|
|