vorige pagina   home   volgende pagina     Huis te Leuvenum     Huis te Leuvenum is gelegen aan de Jhr. Dr. C.J. Sandbergweg 60 te Leuvenum. Het is het hoofdgebouw van het gelijknamige buitenplaats-complex. Huis te Leuvenum heeft een rechthoekige vorm en heeft in schoon metselwerk uitgevoerde gevels. Het huis heeft een souterrain, een bel-etage, een verdieping en een zolder onder een omlopend, afgeplat schilddak met gesmoorde Hollandse pannen. Het huis werd bewoond door freule Sandberg. De familie Sandberg heeft veel betekend voor de plaatselijke bevolking. Het familiegraf Sandberg is te bezichtigen op de kleine begraafplaats achter de Kapel te Staverden. Architect Koning ontwierp het huis temidden van een grote omringende tuin in landschapsstijl, die ontworpen werd door tuinarchitect Copijn. Deze ontwierp ondermeer ook de tuin van Oud Groevenbeek. De tuin van Huize Leuvenum heeft een rechte oprijlaan vanaf de Jhr. Dr. C.J. Sandbergweg. De laan heeft een lus-vormig einde voor het huis. Op het grasveld binnen de lus staat een zonnewijzer. Aan weerszijden van de oprijlaan bevindt zich een waterpartij. Ten behoeve van het tuinontwerp heeft Copijn de Leuvenumse Beek, die de tuin doorsnijdt, een stuk verlengd. Aan het begin van de oprijlaan aan de Jhr. Dr. C.J. Sandbergweg bevindt zich een oude (grens- of hek)paal. Het is niet duidelijk of dit de oorspronkelijke plaats van deze paal is geweest. Huis te Leuvenum 500 Het huis is veel jonger dan het landgoed, dat al waarschijnlijk in de de Karolingische periode periode (zesde eeuw tot en met de tiende eeuw) bestond. 1200 De precieze ouderdom van de nederzetting is niet bekend. De aanwezigheid van water in de vorm van de Leuvenumse Beek betekende dat aan een belangrijke voorwaarden voor het ontstaan van een nederzetting was voldaan. Uit onderzoek is gebleken dat er al omstreeks 1200 ontgonnen land en bewoning was. 1661 Vanaf 1661 kwamen delen van de Leuvenumse Beek met aangrenzende terreinen in handen van particulieren, ten behoeve van de exploitatie van papierwatermolens. 1720 Het Buurtschap Leuvenum is vermoedelijk in 1720 gekocht door (Anthony) Peter van Westervelt (1681-1761), van J.J. Geltaeyer, burgemeester van Harderwijk 1744 Van Westervelt liet in 1744 voor het huwelijk van zijn dochter, Aleida Johanna (1713-1802), met haar neef Willem Johan van Westervelt (1720-1776), een huis van enig aanzien bouwen, namelijk het Huis te Leuvenum; oorspronkelijk gelegen achter de herberg "De Zwarte Boer". In de periode 1921 – 1923 liet de familie Sandberg het geheel nieuwe landhuis bouwen aan de oostzijde van de Jhr. Dr. C.J. Sandbergweg. Architect Koning uit Diepenveen ontwierp een traditioneel gebouw. Hij kreeg de opdracht zich te laten inspireren door de bouw van landhuis De Essenburg. 1785 In 1776 werd hun zoon, dr. Anthony Pieter van Westervelt (1750-1823), als erfgenaam van zijn vader Willem Jan van Westervelt, heer van Salentijn en Leuvenum. 1803 De dochter van Anthony Pieter, Aleyda Johanna van Westervelt (1785-1862), trouwde in 1803 met mr. Samuël Johannes baron Sandberg (1778-1854). 1823 Vanaf 1823 huurt prof. dr. Gabriël van Oordt (1757-1836) enkele jaren het oude huis te Leuvenum van familie Sandberg. 1854 Dit huis, omgeven door een gracht, werd afgebroken rond 1855. De fundamenten ervan zijn nog in de bodem aanwezig. De gracht is zichtbaar in het bos. De stenen die bij de afbraak van het oude Huis te Leuvenum vrij kwamen in 1854, zijn gebruikt voor de verbouwing van "De Zwarte Boer". Gedurende de periode 1854 - 1923 verbleef de familie Sandberg op haar 'stamslot' De Essenburg in Hierden. Herberg ‘De Zwarte Boer’ De voormalige herberg ‘De Zwarte Boer’ lag aan een kruispunt van de over de Veluwe lopende hessenwegen. Dat waren van oost naar west doorgaande handelswegen. De Veluwe was een woest, ruig gebied, waar een overval van een rijtuig of hessenkar niet was uit te sluiten. De herberg fungeerde daarbij als pleisterplaats voor doorgaande reizigers. De aanleg van de Zuiderzeestraatweg, vanaf 1830, betekende een vermindering van het aantal reizigers dat gebruik maakte van de herberg. De aanleg van de Postweg tussen Harderwijk en Elspeet in 1859 betekende echter een gunstige kentering voor De Zwarte Boer, het aantal overnachtingen nam weer toe. Na de afbraak in 1854 van het oude Huis te Leuvenum, dat direct achter ‘De Zwarte Boer’ was gelegen, werden de vrijkomende bakstenen gebruikt voor de uitbreiding van de achterzijde van de herberg, waar de beeldend kunstenaar Beb Kruese in het begin van de 21e eeuw een schildering in de open lucht aanbracht, waarop het oude ‘Huis Leuvenum’ staat afgebeeld. In 1919 kwam het landgoed in bezit van een achterkleinzoon van de genoemde Samuël Johannes Sandberg,  jhr. dr. Cornelis Johannes Sandberg (1883-1945), burgemeester van Diepenveen.  Hij liet de oude boerderijen afbreken, de hei ontginnen, voegde land samen en legde bossen aan langs het Putter fietspad, zodat het het huidige landgoed ontstond. De familie verbleef eerst in de zomer nog in het jachthuis.  1921 Hij had last van astma en merkte dat het in Leuvenum veel beter ging met zijn gezondheid. Hij liet het Huis te Leuvenum bouwen en na verloop van tijd betrok de familie het huis.  Het huis is in de jaren 1921 tot 1923 gebouwd onder leiding van de Harderwijkse architect P.H. van Lonkhuyzen, naar een ontwerp van architect J. Koning, gemeente-architect van Diepeveen, in opdracht van Jhr. Dr. C.J. Sandberg, burgemeester van Diepeveen. Geïnspireerd op landhuis De Essenburg in de gemeente Harderwijk. 1945 In de Tweede Wereldoorlog nam de familie Sandberg evacués in huis. In 1944 werd het huis gevorderd door de Duitsers. Aan het einde van de oorlog, in januari 1945, deden de Duitsers een inval in het huis. Jonkheer Cornelis Johannes Sandberg en zijn vrouw en zoon werden gevangen genomen en weggevoerd. Vader en zoon kwamen beiden om in Duitse concentratiekampen. Een weg in Leuvenum is naar hem vernoemd: de Jhr. dr. C.J. Sandbergweg. Jelle Sandberg bij het bordje Jhr. Dr. C.J. Sandbergweg Na 1950 deed het gebouw dienst als woning voor de freules jkvr. A.C. Sandberg (1916-2006) en jkvr. M.A.J. Sandberg (1919-2014). 1991 In 1991 bracht de familie Sandberg het huis, samen met het huis De Bannink in Colmschate en met de 900 ha. grote landgoederen in de Stichting Sandberg van Leuvenum. Het huis en de directe omgeving zijn privéterrein en zijn niet vrij toegankelijk. 2014 In januari 2014 overleed Mechteld, de laatste dochter van jonkheer C. J. Sandberg die huis te Leuvenum liet bouwen. Zij was ook de laatste bewoonster van het huis. Door Van Lanschot Nannenga Naus Rentmeesters is nu, namens de stichting, aan Erfgoed Installaties gevraagd een inspectie van de technische installaties in het huis uit te voeren. Doel van de inspectie is in kaart te brengen wat voor installaties aanwezig zijn en wat te verwachten is aan noodzakelijke aanpassingen in de nabije toekomst. Jkvr. Mechteld A.J. Sandberg (1919-2014) Konijnenplaag anekdote 1922. ‘Het is toch eenvoudig middeleeuwsch dat het wild nog altijd een zekere bescherming geniet ten koste van den landbouw. In de buurtschap Leuvenum zal de roggeoogst gedeeltelijk mislukken door de konijnenplaag.’t Krioelt er van wilde konijnen en de eigenaar van Leuvenum, jhr. Sandberg, wil volstrekt niet toestaan dat deze schadelijke dieren door de boeren, die ze de kost moeten geven, worden geschoten. Zelfs werden ongelooflijke dingen verteld. Gedurende den laatsten langdurigen winter kregen de wilde konijnen het leelijk te kwaad. De eigenaar van Leuvenum had nu zooveel medelijden met dit ongedierte, dat hij zijn pachters noodzaakte de afrasteringen om hun roggeakkers te verwijderen. ’t Gevolg was natuurlijk, dat de winterrogge tot op den grond werd afgegeten. Dit gevoegd bij den strengen vorst heeft gemaakt, dat de rogge in deze streken (die niet bijzonder door de droogte hadden geleden) buitengewoon slecht staat. Ook in andere streken wordt soms door het wild – hazen en konijnen – heel wat schade aangericht. Zou het geen tijd worden dat de jachtwet in dezen zin werd gewijzigd, dat hazen en konijnen eenvoudig gepromoveerd werden tot schadelijke dieren, die iedereen vrij mocht dooden?Dan waren we meteen verlost van het zoo demoraliseerende stroopen, waaraan zich, niettegenstaande het heirleger van jachtopzieners enz., een groot deel van onze Veluwsche jongelingschap bezondigt. En wil men per sé wild houden, laat men dit dan doen op afgerasterd terrein! Als dit terrein dan niet te groot is, dan valt het den heeren jagers ook gemakkelijker het wild te raken!’ Bron: ermelookaround.nl     De vererving van Huis te Leuvenum       Willem Johan van Westervelt 1720-1776 tr 1744 Aleida J. van Westervelt 1713-1802 Mr. Rudolf Sandberg, heer van ‘t Laar 1731-1808   Anthony Pieter van Westervelt 1750-1823   Samuël Johannes Sandberg, heer van Essenbrug 1778-1854 tr 1803 Aleyda Johanna van Westervelt 1785-1862 Rudolph 1803-1873 Antony P. 1805-1840 Jo-hanna M.A.M. 1807-1824 Rudol-phine M.T. 1809-1868 Anetta C. 1811-1888 Frede- rica H. 1812-1844 Heribert W.A. 1819-1895 Jeanette P. 1815-1876 Samuël J. 1842-1880 Cornelis J. 1843-1907 Henriette F.J.P. 1845-1925 Henri F.M.E. 1847-1919 Rudolph A.P. 1854-1937 Arnoldina J. 1846-1922 Ludo 1874-1940 Willem B. 1876-1918 Pieternella C. 1881-1926 Cornelis J. 1883-1945 Suzanne E.C. 1885-1965 Ada W. 1887-1920 Anna M.E.L. 1911-1991 Rudolph A.P. 1912-1945 Anthonia C. 1916-2006 Mechteld A.J. 1919-2014 Legenda Huis te Leuvenum Bronnen: Wikipedia, erfgoed-installaties.nl, Stichting Natuur- en MilieuPlatform Ermelo, Sky Pictures Fotografie, erfgoed-installaties.nl, ermelookaround.nl, Google Maps, robertsterk.nl Webpagina gemaakt, en onderzoek gedaan, door Tanya Sandberg-Barrow